17. Psychedelica. De helpende hand van de goden
Albert Hofmann. Tipsy op de fiets
Nog altijd viert Esalen elk jaar op 19 april Bicycle Day. 1 Herdacht wordt dat op die dag in 1943 de Zwitserse wetenschapper Albert Hofmann de effecten ontdekte van de psychedelische substantie Lysergic acid diethylamide, bekend als LSD. Vijf jaar hiervoor had de chemicus al LSD gesynthetiseerd, maar hij en zijn collega’s hechtten er geen waarde aan. Tot Hofmann op vage gronden zich gedwongen voelde opnieuw met deze chemische substantie te experimenteren. Tijdens het onderzoek schijnt hij aan zijn vinger gelikt te hebben en een zekere verandering van bewustzijn constateerde. Hij besloot het zelf te gebruiken om de effecten van LSD te ontdekken. Hij nam een ‘normale’ dosis in van 250 microgram opgelost in water. Hier begon Bicycle Day.
Ongeveer na een uur voelde hij wat veranderingen in de ingewanden, gepaard met enige angst als ook een verlangen te lachen. Hofmann vroeg een assistent hem naar huis te brengen en omdat er vanwege de oorlog auto’s verboden waren - de lezer voelt hem reeds aankomen -, gingen zij per fiets. ‘Alles wat ik onderweg zag,’ schreef hij later, ‘golfde alsof ik keek in een kromme spiegel. Verder had ik het gevoel niet in staat te zijn mij te bewegen en vooruit te komen. Hoewel mijn assistent mij later vertelde dat we zeer snel hadden gereden.’
Thuisgekomen verergerde zijn toestand. Hij werd angstig, paranoia en was bang gek te worden. Ergot, de paddenstoel waar LSD uit gedistilleerd wordt, is in zijn natuurlijke staat dodelijk vergiftig. Hij raadpleegde een dokter, die niets bijzonders kon vinden behalve een kleine verwijding van de pupillen. Toen Hofmann begreep dat er geen gevaar was veranderde zijn gemoedstoestand: ‘De huiver verdween en maakte plaats voor een gevoel van goed geluk en dankbaarheid,’ schreef hij in zijn verslag. ‘Beetje bij beetje begon ik te genieten van de ongewone kleuren, het spel van vormen, dat zich afspeelden achter mijn gesloten ogen. Caleidoscopische, fantastische beelden rezen in mij op.’
Het gehele palet aan ervaringen wat LSD kon bieden, had Hofmann in één keer ondervonden. Bicycle Day herinnert aan deze man, zijn ontdekking en de s. wijze waarop het gebeurde. Zoals hij het formuleerde: ‘Ik koos niet voor LSD; LSD vond mij en riep mij.’ Albert Hofmann overleed in 2008, 102 jaar oud.
Zoals eerder opgemerkt: in de ideeënwereld van Esalen spelen ‘drugs’ een grote rol, waarbij de opvatting overheerste dat deze bewustzijnsverruimende middelen de stimulators zijn van mystieke ervaringen. Laten we wel wezen, ondanks alle geopperde ethische bezwaren, heeft het eten van planten die goddelijke openbaringen verwekken, oude en goede papieren.
Baanbrekend onderzoek is verricht door Robert Gordon Wasson, een bankier uit New York, en zijn Russische vrouw Valentina Pavlovna. 2 Zij waren amateur mycologisten ofwel paddenstoelen experts. Hun bevindingen hebben zij uitgebreid geschreven. Zij deden onderzoek bij de Amerikaans-Indiaanse en Siberische sjamanen, het oude Vedische India en de Eleusische mysteries van het klassieke Griekenland. Zij namen in Mexico deel aan een Velada, een ritueel geleid door een Sabia, een wijze vrouw, genaamd Maria Sabina. Wasson stuurde het geconsumeerde voedsel, ‘het vlees van de goden’ voor nader onderzoek onder andere naar Hofmann. Deze bevestigde dat de paddenstoelen chemicaliën bevatten die van dezelfde familie van de ergot, moederkoren, dat vergelijkbaar is met LSD, dat groeit in rogge en andere granen die visionaire beelden kunnen verwekken. Ook deed Wasson research naar het mysterieuze Soma, de goddelijke drank die de rishis de Veda’s openbaarden. Hij kwam tot de conclusie dat de Soma afstamde van de Amanita Muscaria, die onder verschillende vormen wereldwijd, vanaf Amerika door Europa en Azië, vereerd werd. Wasson muntte de naam ‘Magische Paddenstoel’. Het materiaal dat hij bijeenbracht, zou voor o.a. Timothy Leary, aanleiding zijn voor naderonderzoek. Hij had ook zo zijn connecties met Esalen.
