Tosotsu (1091 overleden), 48 jaar oud. Zijn doodsvers:

Achtenveertig jaar!

Ik heb het wel gehad met de onwetende en de wijze

Ik ben geen held.

Mijn weg naar Nirwana is vreedzaam en sereen.

***

Meester Engo vroeg een monnik die naar zijn tempel kwam: Wat kom je hier doen?

De monnik zei: Ik kom hier voor de grote zaak van leven en dood.

De meester zei: Dan ben je aan het verkeerde adres. Op deze plaats is niet zo iets als leven en dood.

***

Een meester schreef vlak voor zijn dood het karakter DROOM

***

‘Een giftige pijl is recht door je hart gegaan.’

***

Zenmeester Dainan:

In het aankomen, heb ik geen woning.

Bij het verlaten, heb ik geen vaste richting.

Hoe is het uiteindelijk?

Hier ben ik ten alle tijden.

***

Ryutan: die schreeuwde op zijn sterfbed van doodsangst:

'Ik zeg je mijn angstig schreeuwen is niet verschillend van mijn vreugdevol zingen.'

***

            Daio:

            Dit lijk, zoals het is, is de mens

           De geest is deze zak van huid

           De zak van deze huis is de geest.

***

Bankei zei tot een oude man  die vroeg hoe zichzelf voor te bereiden op de dood: ‘Geen voorbereiding is nodig!’ ‘Waarom niet?’ vroeg de man.  ‘Wanneer de tijd komt, alleen maar doodgaan.’

***

Basho weigerde een doodsgedicht te schrijven. Want ‘elk gedicht is een doodsgedicht’.

***

Dogen: ‘Leven-en-Dood, zoals het is, is Boeddha-leven.’

***

Ryokan:

Soms toont het de voorzijde,

soms de achterzijde;

het esdoornblad dwarrelt naar beneden.

 

‘Als je niet aan de dood denkt, zal je het in zen niet ver brengen. Je bent geen mens van verlichting.’

***

‘Als de graankorrel niet in de aarde valt,  blijft hij alleen, maar als hij sterft, brengt het vele vruchten voort.' (Joh. 12:24)

De dood is een religieuze ervaring en wellicht, potentieel een mystieke ervaring.

***

‘De letter doodt, maar de geest schenkt leven.’ (2 Cor.3,6)

***

Het leven is een initiatie, inwijding,  in de dood.

Naar een tweede geboorte, een hergeboorte en dit keer in ons bewustzijn.

***  

 

Over onze bestemming: 

T.S. Eliot For Quartets III (vertaling Herman Servotte)

 

0 duister duister duister. Allen gaan ze het duister in,

De lege interstellaire ruimten, de legen in het lege,

De generaals, bankiers, eminente literatoren,

De milde mecenen, de staatslieden en heersers,

Voorname ambtenaars, voorzitters van vele commissies,      

Industriebaronnen en kleine aannemers, allen gaan ze het duister in,

En duister Zon en Maan, en de Almanach de Gotha

En de Beursberichten, het Repertorium der directeurs,

En koud de zinnen en weg het motief tot handelen.

En wij gaan allemaal met hen mee, naar de zwijgende begrafenis,

Niemands begrafenis, want er is niemand om te begraven.

Ik zei tot mijn ziel: wees stil, en laat het duister over je komen,

Het zal Gods duisternis zijn. Zoals, op het toneel,

De lichten worden gedoofd, om het decor te veranderen

Met een hol gerommel in de coulissen, van duisternis op duisternis,

En we weten dat heuvels en bomen, het verre panorama

En de imposante koene facade allemaal worden weggerold —

Of zoals, in de ondergrondse, wanneer de trein te lang stopt tussen twee stations

En de conversatie zich verheft en traag uitsterft in stilte

En de geestelijke leegte achter elk gezicht dieper wordt

Terwijl de angst stijgt omdat er niets is om aan te denken;

Of wanneer, onder narcose, de geest bewust is maar bewust is van niets —

Ik zei tot mijn ziel: wees stil, en wacht zonder hoop

Want hoop zou hoop zijn op het verkeerde; wacht zonder liefde

Want liefde zou liefde zijn voor het verkeerde; er is nog wel het geloof  

Maar het geloof en de hoop en de liefde bestaan geheel in het wachten.

Wacht zonder te denken, want je bent niet klaar om te denken;

Dan zal de duisternis licht zijn, en de roerloosheid dans.

Gefluister van snelle stromen, en winterbliksem.

De wilde tijm ongezien en de wilde aardbei,  

Gelach in de tuin, echo van extase

Die, niet verloren, vraagt om, wijst naar, de pijn

Van sterven en geboorte.

***                                                                    

Uit:  Soko Morinaga, Van leerling tot meester, een doorlopende confrontatie met mijn eigen stupiditeit, hoofdstuk: Geef je over aan de dood, Samsara, 2006, p.187- 192.

Ms Okamoto. Zij was een leek.  Haar enige intentie was het leven van haar leraar gemakkelijker te maken, een zichzelf offerend mens. Toen Zuigan Roshi stierf was zij zestig jaar oud. Zij trok zich terug in een hut van een andere tempel. Zij stond elke morgen om 4.15 uur op,  verzorgde de tempelgrond en zorgde voor groenten voor mijn leerlingen. Zij studeerde Chinese literatuur en luisterde naar mijn inleidingen over de Mumonkan en de Hekiganroku. Voor de novicen had zij iets ongenaakbaar.

Op een dag riep zij mij bij zich, indringend. Haar dokter vertelde haar dat zij kanker had en ‘sindsdien ben ik bang voor de dood’ En zij schaamde zich voor haar angst.  Zij was dankbaar voor de zenschool en voor Roshi en zij vond het ondraaglijk dat de zentraining nutteloos was aangezien het niet helpt om de greep in het zicht van de dood te boven te komen. Zij vroeg:’Wat heb ik verkeerd gedaan?’

Deze vrouw had een vlekkeloos leven geleid, de tanden op elkaar in een poging ‘het goede te doen en het kwaad te vermijden’. Scherp onderscheidend tussen goed en kwaad, wilde zij altijd beter doen, maar altijd tanden op elkaar. Dit soort inspanning waarin het goede en het kwade splitst en de ene boven de ander verkiest met de bedoeling positieve resultaten te verzamelen., brengt op zichzelf nog geen vrede van geest.

Onze levens schijnen ongebroken blokken te zijn van zestig of zeventig continue jaren maar je bent soms een echtgenoot, soms een moeder, soms een buurvrouw. Zorg voor een krachtige vrijmoedigheid van geest zoals het leven elk moment komt, zelfs zonder inspanning, zelfs zonder training en je wordt elk moment opnieuw prachtig geboren. Je sterft elk moment en wordt weer geboren, elk ogenblik.

Als je naar de keuken gaat om een maaltijd voor te bereiden, wordt geboren in de keuken. Wanneer je de keuken verlaat, sterf.  Dan word weer geboren aan de eettafel als je de maaltijd eet en sterf  daar wanneer je klaar bent. Wanneer je s’avonds naar bed ga, sterf daar.  Wanneer je ontwaakt, wordt weer opnieuw geboren. Als je kanker hebt, wordt geboren met kanker.

Altijd nu – geef je zelf aan de dood. Dat is zenbeoefening.

 Ms Okamoto smolt tijdens haar voortschrijdende ziekte.

Eén kans, één ontmoeting: dat is geheel smelten met iedere gebeurtenis.

Ms Okamoto stierf. Haar laatste worden waren: ‘Terugkijkend ik leidde een behoorlijk stug leven al die jaren,  Nu, ik neem een bal en ga buiten spelen in het bos.

Zij had bereikt ten laatste de sympathie van spel: een staat van geest waarin men een activiteit voltrekt  zonder zijn relatieve waarde in te schatten, zoals een kind speelt in het zand en er niet van droomt dat iemand anders haar plaats zal innemen.

In jou is eeuwig leven: elk moment het verschijnen en verdwijnen. Geboorte en dood is het leven van de boeddha.

 Geboorte en dood is het Grote leven, dynamisch en dansend.